LỄ MỪNG THỌ BÁCH NIÊN GIÁO SƯ NGUYỄN KHẮC KHAM
Nguyễn Như Hùng tường thuật
Sáng mùa đông giá lạnh, đường phố vắng vẻ. Ðêm qua nhiệt độ vùng San Jose xuống dưới 25 độ F. Một vài vũng nước còn đóng đá bên đường. Ít khi vùng bắc Cali gặp thời tiết khắc nghiệt như vậy. Thế mà ngay từ 10 giờ sáng, quan khách lác đác đã tìm đến nhà hàng KoBé, thuộc thành phố Santa Clara, CA.
Hôm nay, Chủ Nhật 14 tháng giêng năm 2007, viện Việt Học tổ chức LỄ MỪNG THỌ BÁCH NIÊN GS NGUYỄN KHẮC KHAM . Ba năm về trước, năm 2004, cũng tại nhà hàng KoBé của luật sư Ðinh Thành Châu này, viện Việt Học đã tổ chức Lễ Mừng Thọ GS Nguyễn Khắc Kham 97 tuổi. Với tuổi thọ năm nay,100 tuổi, sức khỏe của Thày có phần yếu kém hơn kỳ trước. Ði lại khó khăn, Thày phải ngồi xe lăn đến hội trường. Hơn tuần trước đây, GS bước xuống garage tìm tài liệu sách báo rồi bỗng dưng bị đau phía sau hông, người nhà phải đưa Thày vào bệnh viện.
Theo chương trình buổi lễ, 10 giờ đến 11 giờ : tiếp đón quí kháck. 11 giờ: khai mạc, quan khách đã ngồi kín suốt chục hàng ghế, ước khoảng gần 200 vị. Mỗi quan khách đến tham dự được phát một xấp tài liệu giá trị, gồm một tập “Ðôi nét về Giáo sư Nguyễn Khắc Kham”, một tập “ Tưởng niệm Giáo sư Nguyễn Khắc Hoạch” và một Bản Tin số 5 của viện Việt Học. Quan khách hầu hết là các môn sinh và con cháu của Cụ. Không khí hội trường trang nghiêm, ấm cúng và thân tình.
Sau lễ chào cờ, mặc niệm là phần phát biểu của BS Trần Ngọc Ninh, viện trưởng viện Việt Học, qua hệ thống chiếu hình trên màn ảnh ( Cũng như lần trước, năm 2004, vì lý do sức khỏe BS Viện trưởng không đích thân tham dự được.). “ Hôm nay, nhân danh viện Việt Học, tôi tuyên dương công đức và sự nghiệp của GS Nguyễn Khắc Kham và vinh danh những người cùng thời với Cụ, đã hết lòng hết sức giữ được cái truyền thống của hơn bốn nghìn năm lịch sử VN. Sự tiến bộ không có truyền thống chỉ là sự theo đuôi ngoại bang. Truyền thống là nền móng của văn hoá. Truyền thống là sự bất tử của quốc gia. Truyền thống là đất, là nước để cho sự sáng tạo nẩy mầm và nở hoa.” Ðấy là đoạn kết thúc bài diễn văn của BS Viện Trưởng.
Tiếp theo là phần trao bảng tuyên dương và tặng hoa cho GS Kham. Thày không bước đi được nên các trò phải nâng cả xe đưa Thày lên sân khấu. Các cựu môn sinh đứng sau lưng Thày chật cả khán đài. Môn sinh cao tuổi nhất, GS Nguyễn Ðức Hiếu, 90 tuổi, tiếp nhận tấm plaque từ tay nhân viên viện Việt Học, đưa lên ngang tầm mắt , chậm rãi đọc hàng chữ trong bảng tuyên dương “ Viện Việt Học chân thành tuyên dương giáo sư Nguyễn Khắc Kham , người đã cống hiến cả cuộc đời cho nền văn hóa và giáo dục của dân tộc, bậc Thày khả kính của ngành giáo dục, người đại biểu xứng đáng cho nền văn hóa , vị nhân sĩ tiêu biểu cho giới sĩ phu trí thức Việt Nam”. Ðọc xong, cụ trò 90 tuổi kính cẩn trao cho Thày . Thày cảm động, tay run run. Và ngay tiếp theo là màn tặng hoa. GS Nguyễn Văn Canh đại diện các môn sinh, hai tay nâng lẵng hoa trao kính tặng Thày. Hôm nay Thày mệt. Thày không nói gì. GS Nguyễn Văn Sâm được sự ủy thác của Thày, đứng kế bên Thày, thay Thày nói đôi lời cảm tạ. Kế tiếp, các môn sinh lần lượt lên chúc thọ Thày: môn sinh Nguyễn Ðức Hiếu đến từ Sacramento, môn sinh Lưu Khôn từ San Jose, môn sinh Nguyễn Văn Sâm từ Texas, môn sinh Ðoàn Khoách từ San Diego.
Kế tiếp là phần xướng danh các quí vị ở xa đã gửi thư mừng thọ GS Kham. Trong số đó có cả môn sinh người Nhật Bản, người Ðại Hàn.
Xen kẽ trong chương trình là các màn văn nghệ giúp vui: Màn ngâm thơ do GS Nguyễn Ðình Cường diễn ngâm phần chữ Nôm bài “ Mừng Ông Chu Tiều Ẩn được nhà vua bổ nhiệm chức Tư Nghiệp Quốc Tử Giám” ( nguyên bản chữ Hán của Tư Ðồ Trần Nguyên Ðán viết mừng ông Chu Văn An ). Màn hòa tấu cổ nhạc do đoàn Tiếng Vọng Quê Hương. Và màn cuối cùng là phần đơn ca “Mừng tuổi Mẹ” do cô Kim Ngân (Viện Việt Học) vừa hát vừa đệm đàn. Tất cả các màn phụ diễn văn nghệ đều có ý nghĩa thích hợp cho buổi lễ mừng thọ bách niên vị Thày khả kính của nhiều thế hệ chúng ta.
Buổi lễ kết thúc lúc 2:30 chiều cùng ngày, sau phần phát biểu của ông Nguyễn Minh Lân, tổng thư ký viện Việt Học: cảm tạ quí khách và kính mời mọi người ở lại dùng bữa trưa thân mật.
Không khí nhộn nhịp vui vẻ trước khi nhập tiệc, các trò già ( phần lớn từ 70 trở lên) quây quần quanh Thày để chúc mừng, trao quà và chụp ảnh kỷ niệm với Thày Cô. Hôm nay cũng là ngày sinh nhật thứ 85 của Cô Nguyễn Khắc Kham . Các con, cháu, chắt của Thày Cô từ nhiều nơi về tham dự. Một người con rể của Thày là con trai của GS Nguyễn Gia Tường, hiệu trưởng trường trung học Chu Văn An, Hà Nội thời thập niên 40 thế kỷ trước cũng có mặt trong buổi lễ . Ðặc biệt trong số quan khách hôm nay, có phu nhân cố GS Nguyễn Ðình Hoà và phu nhân cố GS Nguyễn Khắc Hoạch. Cả 2 vị GS lúc sinh tiền đã một thời là viện trưởng viện Việt Học. Mấy hôm nay GS Kham không được khỏe, Thày thương các trò lắm Thày mới cố gắng tham dự nên chương trình phải rút ngắn. Thày về sớm, không ở lại dùng bữa cơm thân mật với mọi người được.
Ðể kết thúc, tôi xin trích vài câu trong phần phát biểu của GS Nguyễn Văn Sâm đọc lúc chúc thọ Thày:
