Thượng Thọ 100 tuổi

BÁCH TUẾ KHÁNH THỌ CỦA THẦY: GS NGUYỄN KHẮC KHAM Đoàn Khoách & Nguyễn Thị Thanh Tâm

Hôm nay là ngày Bách tuế Khánh thọ của Thầy. Chúng con, Đoàn Khoách và Nguyễn Thị Thanh-Tâm ở San Diego, đến tham dự đại lễ để chúc thọ Thầy. Được thấy Thầy sức khỏe còn khang kiện, trí lực còn minh mẫn, và cụ bà còn sức khỏe để về chung hưởng Ngày Vinh Phước hôm nay, chúng con rất đỗi vui mừng.

Vợ chồng chúng con có duyên may được cùng học với Thầy ở Đại học Huế vào những niên khóa 60-62, được Thầy hướng dẫn vào một môn học thật cũ mà những khám phá thì thật là mới. Đó là phần tiếng Việt rất thông dụng trong đời sống hằng ngày nhưng lại chuyển biến từ Hán ngữ cổ đại.

Rồi những năm sáu mươi qua đi. Quê hương nhiều biến động. Thầy trò xa cách.

Không ngờ năm 1990 gia đình chúng con sang Mỹ, tình cờ được đọc một bài viết của Thầy trong The Vietnam Forum. Khi tìm biết được địa chỉ của Thầy, là chúng con tìm đến San José ngay để hầu thăm Thầy. Chúng con vô cùng xúc động và áy náy khi thấy Thầy ra tận ngã ba đầu đường chờ đón chúng con, nhưng lại vui mừng nhìn thấy Thầy lúc đó vẫn khỏe và không khác chi Thầy của ba mươi năm về trước. Vào hầu chuyện với Thầy mới thật là càng mừng hơn nữa khi thấy Thầy còn quá sáng suốt, tinh thần còn hăng say với việc xây dựng văn hóa nước nhà. Lần đầu tiên được gặp cụ bà, chúng con rất ngạc nhiên và khâm phục. Cụ bà không phải người Việt nhưng nói khá dịu dàng rành rõi tiếng nói của nước chồng. Chúng con chỉ là thứ học trò lớp nhỏ, đáng bậc con cháu của Thầy và Bà, nhưng lại được Thầy và Bà đối xử với chúng con có chiều thương quý. Thấy cung cách của cụ bà cho chúng con uống tách trà, mà chúng con lấy làm hổ thẹn vì người Việt lớp sau như bọn chúng con không mấy khi tiếp khách đến độ cẩn trọng như thế. Do đó chúng con mới được biết thêm một phần phong hóa của người Nhật đồng thời cũng rất ngưỡng mộ cái hạnh phúc của đôi Hạc Vàng liền cánh…

Từ đó mỗi lần đến San Jose là mỗi lần đều đến hầu thăm Thầy. Được Thầy chỉ dẫn cho nhiều điều về lịch sử, về văn hóa, văn học, nhất là tính chu đáo cẩn trọng của một người viết biên khảo.

Ở tuổi xấp xỉ chín mươi, thầy vẫn hăng hái đến thư viện hằng tuần vừa để cập nhật kiến thức, vừa để chỉ dẫn cho người khác. Thái độ của Thầy đúng là mẫu mực chân chính của một Khổng môn : gìn giữ đạo đức, lấy việc học làm vui, dạy người không biết mệt. Cũng đặc biệt nữa là, hằng vài ba hôm Thầy lại leo xe bus đi xuống downtown, lấy các thứ báo chữ Việt, để theo dõi tin tức của bà con trong cộng đồng người Việt. Tuổi càng cao, Thầy càng chú tâm lo nghĩ đến vấn đề văn hóa nước nhà. Trong việc thành lập Viện Việt Học ở miền Nam Cali, Thầy là một cây đại thọ rợp bóng, vừa kết hợp một số cựu Giáo sư, Trí thức có nhiệt tâm với văn hóa, vừa khuyến khích và hướng dẫn lớp trẻ thuộc thế hệ thứ hai thứ ba biết học tập và giữ gìn nền văn hóa Việt trên mảnh đất tạm dung.

Ở tuổi gần trăm, Thầy vẫn hằng quan tâm theo dõi, khuyến khích các anh chị em ở Viện Việt Học phải cố thực hiện việc này việc khác.

Kính thưa Thầy,

Thế gian ai cũng chỉ mong ước được “Bách Niên Giai Lão” bách tuế vi kỳ. Điều đó thì Thầy và Bà đã đạt được. Nay chúng con chỉ còn biết chúc thêm Thầy được ơn trên cho sức khoẻ dồi dào, tinh thần minh mẫn để làm đối tượng thách thức với quy luật của thiên nhiên.

Kính bái,

Đoàn Khoách & Nguyễn Thị Thanh Tâm

cựu sinh viên của Thầy ở Đại Học Huế

LỄ MỪNG THỌ BÁCH NIÊN GIÁO SƯ NGUYỄN KHẮC KHAM Nguyễn Như Hùng tường thuật

Sáng mùa đông giá lạnh, đường phố vắng vẻ. Ðêm qua nhiệt độ vùng San Jose xuống dưới 25 độ F. Một vài vũng nước còn đóng đá bên đường. Ít khi vùng bắc Cali gặp thời tiết khắc nghiệt như vậy. Thế mà ngay từ 10 giờ sáng, quan khách lác đác đã tìm đến nhà hàng KoBé, thuộc thành phố Santa Clara, CA.

Hôm nay, Chủ Nhật 14 tháng giêng năm 2007, viện Việt Học tổ chức LỄ MỪNG THỌ BÁCH NIÊN GS NGUYỄN KHẮC KHAM . Ba năm về trước, năm 2004, cũng tại nhà hàng KoBé của luật sư Ðinh Thành Châu này, viện Việt Học đã tổ chức Lễ Mừng Thọ GS Nguyễn Khắc Kham 97 tuổi. Với tuổi thọ năm nay,100 tuổi, sức khỏe của Thày có phần yếu kém hơn kỳ trước. Ði lại khó khăn, Thày phải ngồi xe lăn đến hội trường. Hơn tuần trước đây, GS bước xuống garage tìm tài liệu sách báo rồi bỗng dưng bị đau phía sau hông, người nhà phải đưa Thày vào bệnh viện.

Theo chương trình buổi lễ, 10 giờ đến 11 giờ : tiếp đón quí kháck. 11 giờ: khai mạc, quan khách đã ngồi kín suốt chục hàng ghế, ước khoảng gần 200 vị. Mỗi quan khách đến tham dự được phát một xấp tài liệu giá trị, gồm một tập “Ðôi nét về Giáo sư Nguyễn Khắc Kham”, một tập “ Tưởng niệm Giáo sư Nguyễn Khắc Hoạch” và một Bản Tin số 5 của viện Việt Học. Quan khách hầu hết là các môn sinh và con cháu của Cụ. Không khí hội trường trang nghiêm, ấm cúng và thân tình.

Sau lễ chào cờ, mặc niệm là phần phát biểu của BS Trần Ngọc Ninh, viện trưởng viện Việt Học, qua hệ thống chiếu hình trên màn ảnh ( Cũng như lần trước, năm 2004, vì lý do sức khỏe BS Viện trưởng không đích thân tham dự được.). “ Hôm nay, nhân danh viện Việt Học, tôi tuyên dương công đức và sự nghiệp của GS Nguyễn Khắc Kham và vinh danh những người cùng thời với Cụ, đã hết lòng hết sức giữ được cái truyền thống của hơn bốn nghìn năm lịch sử VN. Sự tiến bộ không có truyền thống chỉ là sự theo đuôi ngoại bang. Truyền thống là nền móng của văn hoá. Truyền thống là sự bất tử của quốc gia. Truyền thống là đất, là nước để cho sự sáng tạo nẩy mầm và nở hoa.” Ðấy là đoạn kết thúc bài diễn văn của BS Viện Trưởng.

Tiếp theo là phần trao bảng tuyên dương và tặng hoa cho GS Kham. Thày không bước đi được nên các trò phải nâng cả xe đưa Thày lên sân khấu. Các cựu môn sinh đứng sau lưng Thày chật cả khán đài. Môn sinh cao tuổi nhất, GS Nguyễn Ðức Hiếu, 90 tuổi, tiếp nhận tấm plaque từ tay nhân viên viện Việt Học, đưa lên ngang tầm mắt , chậm rãi đọc hàng chữ trong bảng tuyên dương “ Viện Việt Học chân thành tuyên dương giáo sư Nguyễn Khắc Kham , người đã cống hiến cả cuộc đời cho nền văn hóa và giáo dục của dân tộc, bậc Thày khả kính của ngành giáo dục, người đại biểu xứng đáng cho nền văn hóa , vị nhân sĩ tiêu biểu cho giới sĩ phu trí thức Việt Nam”. Ðọc xong, cụ trò 90 tuổi kính cẩn trao cho Thày . Thày cảm động, tay run run. Và ngay tiếp theo là màn tặng hoa. GS Nguyễn Văn Canh đại diện các môn sinh, hai tay nâng lẵng hoa trao kính tặng Thày. Hôm nay Thày mệt. Thày không nói gì. GS Nguyễn Văn Sâm được sự ủy thác của Thày, đứng kế bên Thày, thay Thày nói đôi lời cảm tạ. Kế tiếp, các môn sinh lần lượt lên chúc thọ Thày: môn sinh Nguyễn Ðức Hiếu đến từ Sacramento, môn sinh Lưu Khôn từ San Jose, môn sinh Nguyễn Văn Sâm từ Texas, môn sinh Ðoàn Khoách từ San Diego.

Kế tiếp là phần xướng danh các quí vị ở xa đã gửi thư mừng thọ GS Kham. Trong số đó có cả môn sinh người Nhật Bản, người Ðại Hàn.

Xen kẽ trong chương trình là các màn văn nghệ giúp vui: Màn ngâm thơ do GS Nguyễn Ðình Cường diễn ngâm phần chữ Nôm bài “ Mừng Ông Chu Tiều Ẩn được nhà vua bổ nhiệm chức Tư Nghiệp Quốc Tử Giám” ( nguyên bản chữ Hán của Tư Ðồ Trần Nguyên Ðán viết mừng ông Chu Văn An ). Màn hòa tấu cổ nhạc do đoàn Tiếng Vọng Quê Hương. Và màn cuối cùng là phần đơn ca “Mừng tuổi Mẹ” do cô Kim Ngân (Viện Việt Học) vừa hát vừa đệm đàn. Tất cả các màn phụ diễn văn nghệ đều có ý nghĩa thích hợp cho buổi lễ mừng thọ bách niên vị Thày khả kính của nhiều thế hệ chúng ta.

Buổi lễ kết thúc lúc 2:30 chiều cùng ngày, sau phần phát biểu của ông Nguyễn Minh Lân, tổng thư ký viện Việt Học: cảm tạ quí khách và kính mời mọi người ở lại dùng bữa trưa thân mật.

Không khí nhộn nhịp vui vẻ trước khi nhập tiệc, các trò già ( phần lớn từ 70 trở lên) quây quần quanh Thày để chúc mừng, trao quà và chụp ảnh kỷ niệm với Thày Cô. Hôm nay cũng là ngày sinh nhật thứ 85 của Cô Nguyễn Khắc Kham . Các con, cháu, chắt của Thày Cô từ nhiều nơi về tham dự. Một người con rể của Thày là con trai của GS Nguyễn Gia Tường, hiệu trưởng trường trung học Chu Văn An, Hà Nội thời thập niên 40 thế kỷ trước cũng có mặt trong buổi lễ . Ðặc biệt trong số quan khách hôm nay, có phu nhân cố GS Nguyễn Ðình Hoà và phu nhân cố GS Nguyễn Khắc Hoạch. Cả 2 vị GS lúc sinh tiền đã một thời là viện trưởng viện Việt Học. Mấy hôm nay GS Kham không được khỏe, Thày thương các trò lắm Thày mới cố gắng tham dự nên chương trình phải rút ngắn. Thày về sớm, không ở lại dùng bữa cơm thân mật với mọi người được.

Ðể kết thúc, tôi xin trích vài câu trong phần phát biểu của GS Nguyễn Văn Sâm đọc lúc chúc thọ Thày:

“Một trăm năm, con số đẹp,

Thày tôi, một thế kỷ tuổi đời,

Sức khoẻ còn, trí tuệ sáng ngời lóng lánh tinh anh.

..................

Ðạo làm người là điều tôi học được ở Thày.”

Santa Clara, 1/2007

Nguyễn Như Hùng