THI CA THẾ GIỚI
sưu tầm - dịch thuật

Tiến sĩ Đàm Trung Pháp
Professor Emeritus
Texas Woman’s University

“Nữ Hoàng”

Pablo Neruda

Nhà thơ nước Chí-lợi Pablo Neruda (1904-1973) đoạt giải Nobel văn chương năm 1971. Có thể nói Neruda là nhà thơ Mỹ châu La-tinh được thế giới biết đến nhiều nhất, với thi tập đầu tay của ông mang tên Hai mươi bài thơ tình và một bài ca tuyệt vọng viết  năm 20 tuổi đã bán được trên một triệu cuốn và được dịch sang hơn 20 thứ tiếng. Thi tập đồ sộ Bài ca tổng quát  gồm 340 bài thơ xuất bản năm 1950 là một thiên anh hùng ca đề cao Mỹ châu La-tinh.

Sau vài cuộc tình đổ vỡ, năm 1955 Neruda cưới ca sĩ  Matilde Urrutia mà ông quen biết từ năm 1946. Matilde trở thành người vợ sau cùng cũng như Nàng Thơ đích thực của Neruda. Nhà thơ thường yêu dấu gọi Matilde là “nữ hoàng của mọi ngày trong tuần” và “ánh sáng ban ngày và ban đêm của tôi.”  Tràn đầy nhựa sống, tươi như hoa, hát như họa mi, chơi dương cầm điêu luyện, Matilde là nguồn thi hứng vô tận cho những bài trong tuyển tập Một trăm bài thơ tình của Pablo. Tình si đến nỗi Pablo viết cả những lời thơ tuyệt trần lên trên … khăn lau miệng để tặng Matilde ngay trong tiệm ăn!

Nữ Hoàng (La Reina) là bài thơ  ngất trời tình ái mà Pablo viết cho Nàng Thơ bằng da bằng thịt của mình, được dịch sang Việt ngữ dưới đây:

Yo te he nombrado reina.
Hay más altas que tú, más altas.
Hay más puras que tú, más puras.
Hay más bellas que tú, más bellas.
Pero tú eres la reina.

Anh gọi tên em là nữ hoàng.
Có những người cao hơn em.
Có những người băng trinh hơn em.
Có những người yêu kiều hơn em.
Nhưng em là nữ hoàng.

Cuando vas por las calles
nadie te reconoce.
Nadie ve tu corona de cristal, nadie mira
la alfombra de oro rojo
que pisas donde pasas,
la alfombra que no existe.

Khi em quá bộ ra phố
không ai nhận ra em.
Không ai thấy vương miện của em, không ai
thấy tấm thảm bằng vàng đỏ
trải ra để chân em bước tới,
tấm thảm vô hình.

Y cuando asomas
suenan todos los ríos
en mi cuerpo, sacuden
el cielo las campanas,
Y un himno llena el mundo.

Nhưng khi em xuất hiện
tất cả những giòng sông náo động
trong thân anh, những tiếng chuông
lay chuyển cả bầu trời,
và một thánh ca ngập tràn thế giới.

Sólo tú y yo,
sólo tú y yo, amor mió,
lo escuchamos.

Chỉ có em và anh,
em yêu ơi, chỉ có em và anh
lắng nghe bài thánh ca ấy.